شگرد واژه‌سازی در «دو کلمه حرف حساب» کیومرث صابری

طنزنویسان صاحب سبک برای ایجاد طنز و روحیۀ تفکر انتقادی در بین مخاطبان خوش­فکر و خوانندگان حرفه­ای متون ادبی، از شگردها و امکانات خاصی، خلاقانه بهره­می­برند. یکی از امکانات طنزساز که از شاخصه­های سبک کیومرث صابری نیز محسوب­می­شود، واژه­سازی و ترکیب­سازی است. در این مقاله ابعاد مختلف این کاربرد را در «دو کلمه حرف حساب»های صابری بررسی­کردیم. واژه­ها و ترکیبات ابداعی صابری را از دو نظر ساخت و معنا بررسی­کرده و به این نتیجه ­رسیدیم که ساخت اکثر واژگان قیاسی است و این کلمات اغلب اسم یا صفت به­اضافۀ پیشوند است. از حیث معنی، واژگان و ترکیبات به چهار دسته تقسیم ­می­شوند: واژه­ها و ترکیبات نقیضه­ای (واژگانی که به­پیروی از سبک نویسنده یا شاعری مشهور ساخته­می­شوند)، انتقادی (انتقاد از وضعیت جامعه، انتقاد از غلط­های مصطلح یا واژه­سازی­های جدید) و واژگانی که بیشتر جنبۀ غافلگیری و خنده­دار­بودنشان موردتوجه طنزنویس است و کمتر انتقادی دربردارند. مورد دیگری که در واژه­سازی صابری مهم است تغییر معنای برخی واژگان و ارائۀ تعبیری تازه و طنزآمیز برای آن واژه­ یا ترکیب است.